Dị hóa cơ bắp là gì? Nguyên nhân và cách phòng tránh

Dị hóa là quá trình phá hủy các chất hoặc các phân tử thành những phần nhỏ hơn, đơn giản hơn. Khí nói tới dị hóa ở cơ thể con người, khái niệm này thường được dùng để chỉ sự phân giải các phân tử để duy trì hiệu quả các chức năng thiết yếu của cơ thể, ví dụ: phân giải glucose để chuyển hóa thành năng lượng cho các mô, phân giải tinh bột để chuyển thành glycogen cho cơ bắp.

Dị hóa cơ bắp là gì là gì? 

dị hóa cơ bắp là gì

Dị hóa cơ bắp là quá trình các mô cơ bị phá vỡ thành các phân tử nhỏ hơn(amino acid). Các amino acid này là các phân tử protein cấu trúc cấu thành nên các tế bào.

Quá trình này giúp đảm bảo các tế bào khỏe mạnh và thực hiện các chức năng hiệu quả, tuy vậy lượng cơ bắp mà chúng ta mất nhiều thời gian xây dựng sẽ bị mất dần. Và với mục tiêu tập luyện để xây dựng cơ bắp, giảm mỡ, có vóc dáng thẩm mỹ, khỏe mạnh, rõ ràng đây là điều chúng ta nên tránh.

Dị hóa cơ bắp xảy ra khi nào?

Dị hóa cơ bắp thường xảy ra theo hai kích bản: Khi yêu cầu vận động thể chất vượt quá khả năng hồi phục, hoặc khi cơ thể không có nhu cầu duy trì cơ bắp.

Khi tập luyện, chúng ta đang tạo ra áp lực (stress) lên cơ thể. Các áp lực này sẽ làm tổn thương cơ bắp, tế bào. Tuy vậy, đây lại là các áp lực cần thiết để kích thích các mô cơ xây dựng to hơn, khỏe hơn để tăng khả năng chống chịu. Quá trình xây dựng này lại đòi hỏi 2 yêu cầu khác: thời gian và dinh dưỡng.

Khi cơ bắp đã chịu các tổn thương từ buổi tập luyện, mà không được sắp xếp nghỉ ngơi hồi phục hợp lý, các tổn thương đó sẽ tiếp tục tích lũy, không kịp sửa chữa dẫn đến dị hóa cơ bắp.

Ngoài ra, thiếu hụt các chất dinh dưỡng cũng làm hạn chế khả năng hồi phục các mô cơ. Trong trường hợp này, cơ thể sẽ phân giải các mô cơ thành các amino acid thiết yếu để cung cấp cho các tế bào bị tổn thương, với cơ thể, việc này được ưu tiên hơn.

Trong kịch bản thứ 2, cơ bắp cũng sẽ bị dị hóa khi chúng ta không sử dụng chúng. Cơ bắp sinh ra là để chống chịu kháng lực, trong trường hợp không có kháng lực hoặc kháng lực không đủ tạo ra áp lực, việc mất đi cơ bắp là điều tất yếu. Các khoảng thời gian cơ thể không vận động (mang thai, bệnh tật, chấn thương….) nếu kéo dài sẽ dẫn tới mất cơ. Ngoài ra, lối sống lười vận động cũng có thể là nguyên nhân. 

Hormone liên quan tới dị hóa cơ bắp?

Adrenaline, Cortisol, cytokine, glucagon là một số các hormone có liên quan tới dị hóa cơ bắp. 

Adrenaline: được sản xuất bởi tuyến thượng thận. Nó đóng vai trò quan trọng giúp gia tăng nhịp tim, mở phế quản để hấp thụ oxy tốt hơn và cung cấp glucose để tạo ra năng lượng.

Cortisol: cũng được sản xuất bởi tuyến thượng thận. Cortisol thường làm tăng huyết áp, tăng đường huyết và có liên quan tới các quá trình miễn dịch cơ thể.

Glucagon: Glucagon kích thích quá trình phân hủy glycogen thành glucose. Bình thường, glycogen được dự trữ trong gan và khi cơ thể cần thêm năng lượng, glucagon sẽ chuyển hóa glycogen thành glucose đi vào trong máu.

Hạn chế dị hóa cơ bắp như thế nào?

Vì quá trình xây dựng cơ bắp rất khó khăn, vậy nên mất cơ bắp cũng không hề diễn ra nhanh như chúng ta thường nghĩ. Đừng quá lo lắng khi bạn không thể đến phòng tập 1-2 tuần, hoặc ăn uống thiếu dưỡng chất trong một thời gian ngắn.

Cần sắp xếp lịch tập sao cho hợp lý, khoa học, để đảm bảo cơ bắp được kích thích đủ, và cũng có đủ thời gian hồi phục. Tránh bị quá tải cơ bắp khi tập quá nhiều

Cung cấp đủ protein cho cơ thể, đặc biệt là trong quá trình cutting. Nghỉ ngơi hợp lý và tránh stress quá độ.

Trong trường hợp bạn buộc phải nghỉ tập trong thời gian dài, hãy cố gắng duy trì lối sống lành mạnh, tập các bài bodyweight để duy trì kích thích nếu có thể.

Tham khảo:
https://en.wikipedia.org/wiki/Muscle_atrophy

Xem thêm:

5/5 - (6 votes)